Kolejny post będzie dotyczył mininazw miejscowości w okolicach Szczecina.
Zakładając, że cień większych miast ma spory zasięg, to pierwszym miastem będzie oddalony o 70 km od Szczecina Barlinek.
Pierwsze wzmianki o Barlinku pochodzą z 1278 r. - wtedy nosił nazwę Nova Berlyn[1]. Założony został przez margrabiego brandenburskiego, a nazwa oznaczała po prostu Nowy Berlin. Nazwa tego miejsca zmieniała swój kształt wielokrotnie (Byrlyn, Barlyn, Nigenberlin, Berlinecken, Kleinen Berliniken, a nawet Berlin w 1413 r.[2]), jednak najbardziej podobną do dzisiejszej wydaje się Berlinchen, czyli z niemieckiego Berlinek (mały Berlin). Barlinek jest zdrobnieniem nazwy stolicy Brandenburgii – Berlina. Wg Stanisława Rosponda nazwa ta jest zniemczeniem pierwotnego słowiańskiego Barlin, które mogło być uproszczeniem Barglina (rodzaj ptaka, kowalik)[3]. Wysnuwa również teorię, że Barlinek jest nazwą dzierżawczą (Bralin ‘miasto Brala’, czyli Bratosława[4]), nie zaś relacyjną.
Następnym miastem jest Szczecinek, który może nie leży tak blisko Szczecina (ponad 150
km), ale powiązanie jest widoczne na pierwszy rzut oka. W 1310 r. figurował w zapisach jako Nowy Szczecin, czyli mający ze Szczecinem wspólną etymologię. Za to Jan Długosz nazywał go Minor Stettin oppidum - czyli (tak jak w przypadku Szczecina) nazwa pochodzi od słów szczyt lub szczeć. Jednak w przypadku miasta, leżącego nad jeziorem, bardziej prawdopodobną motywacją jest szczecina. Forma zdrobniała została stworzona dla rozróżnienia od Szczecina. Prawdopodobny jest również związek osadniczy tych dwóch miast - wtedy Szczecinek byłby nazwą przeniesioną.
Ostatnią mininazwą jest Nowogardek. Pierwotną nazwą było Parvum Nougart (1320 r.)[5], czyli Mały Nowogard. Obecna postać jest nazwą relacyjną, deminutywną (zdrobniała od nazwy Nowogard). Nowogard pierwotnie nosił nazwę Nogard (później m.in. Neugard, Nowgarde, Nowgarden, Neugarten).
Nazwa pochodzi od słowa gard (które w
wyniku zmian językowych przekształciło się w gród), od przymiotnika neu
(niem. nowy – prawdopodobnie w
opozycji do Starogard) i interfiksu -o-.
[2] ibidem, s. 82
[3] S. Rospond, Słownik etymologiczny nazw i gmin PRL, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1984, s.46
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz